piątek, 18 kwietnia 2014

Dziękujemy za realizm magiczny - Gabriel Garcia Marquez.

Żegnamy kolejnego w z wielkich i utalentowanych prozaików XX wieku. 
Dnia 17 kwietnia 2014 roku odszedł

Gabriel García Márquez

Urodzony 6 marca 1928 kolumbijski prozaik i dziennikarz. Pozostawił nam wspaniałe dziedzictwo „realizmu magicznego”.


Miejsce jego dzieciństwa miasteczko Aracataca należy geograficznie i kulturowo do sfery karaibskiej. Karaiby odgrywały ogromną rolę w jego postrzeganiu rzeczywistości. Nauczyły go akceptować elementy nadprzyrodzone, magiczne, nieodłącznie wplecione w rzeczywistość. Magia potęgowana była dodatkowo dzięki dziadkom od strony matki pochodzących z hiszpańskiej Galicji, miejsca szczególnie naznaczonego opowieściami głęboko zakorzenionymi w ludowym rodowodzie. Jego babcia opowiadała małemu wnukowi o duchach i przesądach. Jego dziadek pułkownik, weteran wojen domowych przekazywał Gabito barwne opowieści o swojej wojskowej młodości. Gabriel nasiąkał nimi, choć nie do końca traktował poważnie.

W 1947 rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Bogocie, mieście jakże odmiennym od „wrażliwości karaibskiej” – chłodnym i obcym. Początkujący pisarz wytrzymał tam tylko rok. Jednakże w trakcie studiów przeczytał opowiadanie Franza Kafki „Przemiana”, w której opisany został cykl przemiany człowieka w owada. W Gabrielu również nastąpiła przemiana, bo zrozumiał, że o rzeczach fantastycznych, baśniowych opowiadać równie realistycznie jak o faktach z życia. Pochłonęło go pisanie pierwszych opowiadań. W tym czasie zaczął zarabiać jako dziennikarz, traktując poważnie każdy artykuł i reportaż. Doskonalił swój zmysł obserwacji i wagę szczegółów. Cały czas miał w głowie plan napisania powieści, złożonej, przemyślanej. Tak powstał w 1955 roku pierwotny szkic do jednego z jego największych dzieł „Stu lat samotności” – powieść „Szarańcza”. Pracował dla takich gazet jak „El Heraldo” i „El Espectadora”

W 1955 roku napisał słynny reportaż „Opowieść rozbitka”, dotyczący jedynego ocalałego - z ósemki nieszczęśliwców - członka załogi niszczyciela „Caldas” kolumbijskiej marynarki wojennej, który wypadł za burtę. Historia ta ukazywała się w częściach w gazecie „El Espectador”. W formie książkowej wydana została dopiero w 1970 roku. We wstępie dowiadujemy się co było przyczyną tragedii i dlaczego dyktatura rządząca Kolumbią wprowadziła represje przeciwko wydawnictwu oraz głównemu bohaterowi opowieści.

Opowieść rozbitka, który dziesięć dni dryfował na tratwie bez jedzenia i picia, był ogłoszony bohaterem narodowym, całowany przez królowe piękności, obsypany złotem przez agencje reklamowe, a potem znienawidzony przez władze i zapomniany na zawsze / Gabriel García Márquez ; przeł. [z hisz., posłowiem opatrzył] Rajmund Kalicki.. - Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1980. – (Proza Iberoamerykańska). - ISBN 83-08-00254-4 (nr inw. 20559) - zapraszamy do wypożyczenia.

Nie mogąc się pogodzić z polityczną stroną tej historii Marquez emigruje do Paryża. Dziennikarstwo polityczne w Ameryce Łacińskiej nie było przychylne autorom, niszczyło talenty i podporządkowywało je wymogom politycznych gier. Bohaterem literackim stała się rewolucyjna demagogia, a polityka zaczęła dzielić pisarzy. Odtąd Marquez rozpoczyna pisanie powieści zaangażowanych, wierzących w to, że zła polityka przywódców nie złamie ludzkiej wrażliwości i drogi rozwoju państw latynoamerykańskich. Możemy tu wspomnieć o takich powieściach jak: „Jesień patriarchy” (1975), „Kronika zapowiedzianej śmierci” (1981), „Generał w labiryncie” (1989). „Jesień patriarchy” to według samego autora jego najwybitniejszy, najgłębiej osobisty utwór. To opowieść o samotności i władzy. Dyktator pod koniec swojej pełnej przemocy kariery, zmaga się z samotnością.

Kronika zapowiedzianej śmierci / Gabriel García Márquez ; przeł. [z hisz.] Carlos Marrodán Casas. - Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987. - ISBN 83-06-012438 (nr inw. 28280) - zapraszamy do wypożyczenia.

Przełom w karierze nastąpił po wydaniu „Sto lat samotności” (1967). To powieść pokazująca w przekrojowy sposób społeczeństwo i dzieje Ameryki Łacińskiej na przykładzie wielu pokoleń rodu Buendia. Powieść mityczna, w której rzeczywistość miesza się z magią i ludowością. Praca nad nią trwała nieprzerwanie przez 18 miesięcy. Przez ten czas rodzina pisarza znacznie się zadłużyła, ale wydanie powieści w 1967 roku odmieniło życie i pozycję pisarza. Stała się błyskawicznie bestsellerem i wprowadziła do literatury nowy nurt, zwany „nurtem magicznym”. Przyznana w 1982 roku Nagroda Nobla potwierdziła jak bardzo świat potrzebuje tych na wpół realistycznych, na wpół magicznych opisów przedstawiających kochany przez niego kontynent.

To już byłby koniec tego (…) świata, 
gdyby ludzie podróżowali pierwszą klasą, 
a literatura wagonem bagażowym.

Gabriel García Márquez z książki "Sto lat samotności"

Źródła:
Leksykon pisarzy świata : XX wiek / red. Wacław Sadkowski. – Warszawa : Fundacja „Literatura Światowa”, 1993. – ISBN 83-900273-2-1. – s. 216-217 z: Marquez García Gabriel / Krystyna Rodowska. (nr inw. 32187 czyt.).
Poczet pisarzy i poetów świata : od Homera do Stephena Kinga / Wiesław Kot. – Poznań : Wydawnictwo Publicat, 2007. – ISBN 978-83-245-01898-2. – ISBN 978-83-245-1180-8. (nr inw. 38964 czyt.)

Zdjęcie:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz